Παραδοσιακό Χριστόψωμο Κυθήρων

Κάθε χρόνο ζυμώνω ένα χριστόψωμο, έτσι για το καλό!

Αν και η κλασική συνταγή για που έχω μοιραστεί εδώ παλιότερα είναι μία από τις αγαπημένες μου συνταγές, φέτο διάλεξα να κάνω μια άλλη συνταγή από τα τεφτέρια της Εύης Βουτσινά.

Η Εύη όπως έχω ξαναπεί ήταν, είναι και θα είναι σταθμός στην Ελληνική Γαστρονομία, τα γραπτά της, ο τρόπος της… μακάρι να την είχα γνωρίσει, μακάρι να είχα ακούσει μια “ιστορία” από το στόμα της.

Ο λόγος που θέλω να αναφέρομαι στην Εύη δεν είναι τίποτα περισσότερο από σεβασμό και αγάπη για την αγάπη της, για την φροντίδα της και την εκπαίδευση που έχει προσφέρει μέσα από αυτή στην Γαστρονομία, την παράδοση, την Ελληνική κουλτούρα σχετικά με το φαγητό, αξίζει πιστεύω, ευλαβικά να μνημονεύουμε το έργο της, αυτό και μόνο.

Ετσι αναζήτησα την συνταγή της για Χριστόψωμο,

βρήκα αυτή των Κυθύρων που δεν γνώριζα και το ζύμωσα βήμα-βήμα, το έκοψα και το μοίρασα στην μνήμη του παππού μου που έχασα πρόσφατα και μνημόνευσα και την Εύη, γιατί πιστεύω οτι η ζεστασιά του ψωμιού φτάνει μέχρι τον άλλο κόσμο…

Η μάμα μου όταν έβλεπει στον ύπνο της την μάνα της ή άλλον που έχει “φύγει” ζύμωνει ένα καρβέλι ψωμί, άλλοτε γλυκό, στην μνήμη της και πάντα αφήνει ένα κομμάτι γι’ αυτήν στο τραπέζι, η ψυχή λέει μπορεί να φάει ψωμί και να πιεί νερό…
Αν και δεν πιστεύω στα “μεταφυσικά”, πιστεύω στην ύπαρξη της ψυχής τους μέσα από τα έργα και τους ανθρώπους που “γέννησαν” όσοι έφυγαν.

Τα Χριστούγεννα είναι η γιορτή της χαράς, της αναγέννησης και της νέας αρχής χτισμένη μεν στα παλιά δεδομένα αλλά το Χριστόψωμο φέρνει στο σπίτι την καλοτυχία και την δύναμη:

“Σ΄ αυτό το σπίτι πού ήρθαμε πέτρα να μη ραΐσει κι ο νοικοκύρης του σπιτιού χίλια χρονιά να ζήσει”!

Στην Ελληνική παράδοση βρίσκουμε πολλά Χριστόψωμα, απλά, συμβολικά, περίτεχνα με τα πλουμίδια του, λίγο γλυκούτσικο για γλυκιά ζωή, με καρπούς πάνω τους για την αφθονία και την ευζωία του “σπιτιού”, πρέπει να κόβεται με το χέρι του νοικοκύρη πάντα γιατί το “σίδερο” (μαχαίρι) είναι σκληρό και το “πληγώνει”…

Τελικά το ίδιο το ψωμί είναι σύμβολο γιατί για την Ελληνική παράδοση, το ψωμί είναι το Α και το Ω, αν το σπίτι είχε ψωμί ήταν “πλούσιο” και καλότυχο!

Γυρίζοντας στο κεφάλαιο Εύη Βουτσινά, ζήτησα από την δημοσιογράφο Κική Τριανταφύλλη που αρθογραφεί στα “Νέα” και ήδη διαγράφει μια όμορφη πορεία στην γαστρονομία βάζοντας το δικό της λιθαράκι γράφοντας γι’ αυτή, να μου γράψει δυο λόγια για την Εύη που γνώρισε!

Εύη ζεις ανάμεσά μας

Την είδα για τελευταία φορά λίγες ημέρες πριν πεθάνει. Ηταν Σάββατο πρωί στα μέσα του Ιουνίου 2013 και στον κήπο της Βιβλιοθήκης απέναντι από το σταθμό του ΟΣΕ, το Δίκτυο για τα Δικαιώματα του παιδιού διοργάνωνε ανταλλακτικό μπαζάρ και “κοινωνική κουζίνα”.

Ήταν εκεί η dream team της ελληνικής γαστρονομίας, ο Michelinάτος Νίκος Καραθάνος, ο Περικλής Κοσκινάς, ο Μάνος Ζουρνατζής, οι δίδυμοι Σπύρος και Βαγγέλης Λιάκος και ο Αλέξανδρος Καρδάσης που φορέσανε τις ποδιές τους και ανάμεσα σε γέλια και πειράγματα ανάψανε φωτιές, στήσανε κατσαρόλες και ψησταριές και ταϊσανε τους ανθρώπους της γειτονιάς με λιχουδιές που δεν έβαζε μέχρι τότε το μυαλό τους ότι υπάρχουν.

Μαζί και η Εύη Βουτσινά, η λατρεμένη μας Εύη που συχνά τα βράδια την έβρισκες μαζί με τους άλλους στο πριβέ μοναστηριακό τραπέζι του Basegrill.

Και τότε μετέτρεπε αυτές τις συναντήσεις σε μυσταγωγία.

Γιατί η Εύη δεν ήταν απλά μια μαγείρισσα ή κάποια που ασχολιόταν με την ελληνική κουζίνα.

Ηταν ένας υπέροχος άνθρωπος, ένα από τα πιο αγαπητά και σημαντικά πρόσωπα της ελληνικής γαστρονομικής σκηνής που άφησε πίσω της ένα τεράστιο έργο.

Την είχα γνωρίσει (καλύτερα) μια φορά που ήθελα να κάνω ένα κομμάτι για το ψωμί και με κάλεσε να πάω στο σπίτι της στους Αμπελοκήπους για να τα πούμε.
Μου άνοιξε την πόρτα πρόσχαρη (αν και πικραμένη από διάφορα εκείνη την εποχή) και ήταν σα να βρέθηκα ξαφνικά στη σπηλιά του Αλή Μπαμπά, μια σπηλιά γεμάτη γαστρονομικούς θησαυρούς.

Φρούτα στο καλάθι, βιβλία παντού, ψωμιά, κουλουράκια, τουρσιά, παστέλια, μαρμελάδες, τσίπουρα, λικέρ, βραστάρια. Μπαχαρικά, σπόροι, προζύμι για το ψωμί. Θυμάμαι και τις συκομαϊδες που μέχρι τότε δεν ήξερα την ύπαρξή τους.

Φάγαμε συκομαίδες και κουβεντιάσαμε για ώρες.

Και μετά κάθε φορά που κάτι χρειαζόμουν, κάτι δεν ήξερα, για κάτι αμφέβαλα έπαιρνα τηλέφωνο την Εύη που ήταν πάντα πρόθυμη να μου εξηγήσει και να με μάθει.

«Είναι θέμα παιδείας το φαγητό», έλεγε πάντα και ναι η Εύη είχε βαθιά παιδεία, φυσικά όχι μόνο μαγειρική.

Επιπλέον μαγείρευε με τεράστια αγάπη για τα υλικά της και για τους ανθρώπους που επρόκειτο να απολαύσουν τις λιχουδιές της και ήταν μια ουσιαστική και ειλικρινής. Η Εύη πάλεψε πολύ στη ζωή της και δυστυχώς για την ίδια έφυγε πολύ νωρίς.

Μας άφησε όμως ένα πολύτιμο ερευνητικό έργο στο οποίο είχε συγκεντρώσει όλη τη γνώση και την εμπειρία που είχε συλλέξει ταξιδεύοντας στην Ελλάδα από το ένα άκρο μέχρι το άλλο. Της είμαι ευγνώμων για το χρόνο που μοιράστηκε μαζί μου και θα τη θυμάμαι πάντα με τρυφερότητα και τεράστιο σεβασμό.

ΥΓ: Τελευταία είχε δώσει δύο πολύ ενδιαφέρουσες συνεντεύξεις που αξίζει να διαβάσετε:
Στην Lifo και στο Αθηνόραμα

Kική Τριανταφύλλη

Παραδοσιακό Χριστόψωμο Κυθήρων

° Έτοιμο σε: 80′
° Ποσότητα: 8-10 άτομα

Υλικά

440 gr. αλεύρι
8 gr. μαγιά στιγμής ή 15 gr. νωπή
60 ml. πετιμέζι
350 ml. χλιαρό νερό
1 κουταλάκι του γλυκού ζάχαρη
1 κουταλάκι του γλυκού κανέλα
Ξύσμα ενός πορτοκαλιού
Ελαιόλαδο
Λίγο αλάτι
Σουσάμι
Αμύγδαλα

Εκτέλεση συνταγής

Σε ένα λεκανάκι κοσκινίζουμε το αλεύρι, κάνουμε μια λακκούβα προσθέτουμε την μαγιά, την ζάχαρη και λίγο από το χλιαρό νερό, περίπου μισό φλυτζάνι, το νερό, την κανέλα και το ξύσμα πορτοκαλιού.

Αφήνουμε στην άκρη για 30 λεπτά, κατόπιν προσθέτουμε την κανέλα, το πετιμέζι, το υπόλοιπο νερό, το ξύσμα, 2 κουταλιές της σούπας ελαιόλαδο, το αλάτι και ζυμώνουμε μέχρι να πάρουμε μια ζύμη που δεν θα κολλάει στα χέρια.

Πλάθουμε ένα καρβελάκι αλείφουμε με λίγο ελαιόλαδο και νερό, πασπαλίζουμε με σουσάμι.
Αφήνουμε το καρβελάκι να φουσκώσει για 30 λεπτά σε ζεστό σημείο.

Βυθίζουμε τα αμύγδαλα στην ζύμη σε όλη την επιφάνεια.

Ψήνουμε σε καλά προθερμασμένο φούρνο 175°C Κελσίου μέχρι να ροδίσει, περίπου 45 λεπτά.
Αν θέλουμε μόλις βγεί από τον φούρνο ζεστό αλείφουμε με μέλι.

Κόβουμε το Χριστόψωμο με το χέρι στο χριστουγεννιάτικο μεσημεριανό γεύμα με γέλια, χαρά και ευχές.